Απάντηση σε σχετική ερώτηση της Κυριακάτικης Ελευθεροτυπίας

(10/10/2010, Μ. Παπουτσάκη).

Η χώρα βρίσκεται σε ένα κρίσιμο σταυροδρόμι της ιστορίας της. Για να πάει μπροστά, απαιτούνται τομές και ρήξεις με στρεβλές πρακτικές του παρελθόντος.

Η έρευνα και η καινοτομία αποτελούν πυλώνες για την ανάπτυξη. Η χρηματοδότηση της έρευνας πρέπει να γίνεται με κριτήρια την αριστεία, την διεθνοποίηση και την διαφάνεια. Τα χρήματα της έρευνας δεν είναι τριχίλιαρα για προεκλογικές παροχές. Ούτε μπορούν οι προτείνοντες να καθορίζουν τους κανόνες αξιολόγησης των προτάσεών τους.

Η μέχρι τώρα κατάσταση δεν είναι ενθαρρυντική. Για παράδειγμα, μόνο μία στις οκτώ χιλιάδες από τις πατέντες που χορηγούνται από την ΕΕ είναι ελληνικές. Συγκεκριμένα, από τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Πατεντών , χορηγήθηκαν 54700 πατέντες το 2007, 59009 το 2008 και 51989 το 2009. Από αυτές, με χώρα προέλευσης την Ελλάδα, υπήρχαν 9 για το 2007, 8 για το 2008 και 13 για το 2009. Και οι 30 αυτές πατέντες δόθηκαν σε εταιρίες ή ιδιώτες. Καμιά σε Πανεπιστήμιο, ΤΕΙ, ή Ερευνητικό Κέντρο.

Αναρωτιέται κανείς: Πού έχουν πάει τα χρήματα που διατέθηκαν για εφαρμοσμένη έρευνα; Ποιά είναι τα αποτελέσματα που παρήχθησαν; Τι αντίκτυπο είχαν στην οικονομία της χώρας;

Ήλθε η ώρα να ξεχωρίσει η ήρα από το στάρι. Αυτοί που μπορούν να σταθούν διεθνώς και να βοηθήσουν την χώρα να γίνει ανταγωνιστική, πρέπει να ενισχυθούν. Οι υπόλοιποι πρέπει να προσπαθήσουν σοβαρά για να βελτιωθούν. Έχουμε λαμπρά μυαλά στην Ελλάδα που απογοητεύονται.

Τους ζητάμε ουσιαστικά να γίνουν ειδικοί σε μια απίστευτη γραφειοκρατία υποβάλλοντας ερευνητικές προτάσεις 200 σελίδων, όταν σε όλο τον κόσμο σήμερα οι προτάσεις δεν υπερβαίνουν τις 15 σελίδες. Και βέβαια η γραφειοκρατία βοηθά την μετριότητα και αποθαρρύνει την αριστεία.

Μου ζητήσατε να σχολιάσω τις αντιδράσεις που υπήρξαν στην αλλαγή του τρόπου αξιολόγησης. Θα έλεγα ότι, σε ένα βαθμό, ήταν ανθρώπινες και δικαιολογημένες γιατί προκλήθηκε κάποια ταλαιπωρία. Η σημασία όμως των αλλαγών αυτών για το μέλλον της χρηματοδοτούμενης έρευνας στην Ελλάδα είναι καθοριστική. Και αυτό φαίνεται ότι έγινε τελικά αντιληπτό.

Γιατί, τα πράγματα τοποθετήθηκαν σε μια ευρύτερη διάσταση. Αλλιώς, θα ήταν ως εάν, να πλησιάζει ο Τιτανικός το παγόβουνο και να ασχολούνται ορισμένοι με το πώς θα εξασφαλίσουν μία καλή καμπίνα.