Αθήνα 4 Μαρτίου 2010
Κυρίες και κύριοι, γνωρίζουμε ότι η χώρα μας, η πατρίδα μας, όλοι βρεθήκαμε στη δίνη ενός στροβίλου. Οι αποφάσεις που πήραμε, μπορεί να είναι δύσκολες, αλλά είναι και απόλυτα αναγκαίες, για να σταθούμε πρώτα απ’ όλα στα πόδια μας, να έχουμε το δικαίωμα να διεκδικήσουμε ένα καλύτερο μέλλον και για τη χώρα και, βεβαίως, για όλους τους πολίτες. Να ανακτήσουμε τη χαμένη αξιοπιστία της πατρίδας μας. Ξέρουμε ότι μπορούμε, και αυτό κάνουμε.
Τους επόμενους μήνες, τα επόμενα χρόνια, έχουμε την υποχρέωση να δουλέψουμε όλοι μαζί, συλλογικά, για τη χώρα, η Κυβέρνηση βεβαίως πρώτη από όλους, μαζί όμως και σε στενή συνεργασία με τους κοινωνικούς εταίρους, τους υπεύθυνους φορείς, τους εργαζόμενους, τις υγιείς δυνάμεις από το χώρο των επιχειρήσεων, όλους τους πολίτες.
Να αποκαταστήσουμε την αξιοπιστία και την εμπιστοσύνη των πολιτών, ώστε να βελτιώσουμε τη ζωή όλων μας και να αποδείξουμε ότι δεν εξαρτιόμαστε από κανέναν και ότι μπορούμε να ορίζουμε ως χώρα, ως λαός, τις δικές μας τύχες. Αυτό είναι το μεγάλο στοίχημα.
Και βέβαια, δεν θα αφήσουμε την σημερινή κρίση να μας αποπροσανατολίσει από τις μεγάλες αλλαγές που έχουμε στο Πρόγραμμά μας, από τις δεσμεύσεις μας, που και αυτές ανασυγκροτούν τη χώρα μας σε μια νέα βάση.
Και δέσμευσή μας είναι ότι αλλάζουμε τα πάντα στη χώρα, πάμε σε μια διαφορετική, μια καλύτερη Ελλάδα για όλους. Σε μια Ελλάδα, που αναπτύσσεται με τρόπο βιώσιμο, με τρόπο δίκαιο για όλους τους πολίτες.
Κοιτάμε πάντοτε μπροστά και συνεχίζουμε, ανοίγοντας και πάλι την ατζέντα των μεγάλων αλλαγών. Για εμάς, βασικός, κεντρικός πυλώνας αυτών των αλλαγών, είναι η παιδεία. Είναι το βασικό θέμα του σημερινού μας Υπουργικού Συμβουλίου, το ανθρώπινο δυναμικό της χώρας, γιατί εμείς βάζουμε στο επίκεντρο της πολιτικής μας τον άνθρωπο.
Θέλουμε να πάμε σε ένα διαφορετικό μοντέλο ανάπτυξης. Και για να κάνουμε αυτή τη στροφή σε μια ανάπτυξη βιώσιμη και πράσινη, σε μια άλλη νοοτροπία, σε ένα κράτος λειτουργικό, με την εμπέδωση ακόμα μεγαλύτερης κοινωνικής ευθύνης, συνείδησης και αλληλεγγύης, που χρειάζεται ο τόπος, υποχρεωτικά, ο δρόμος περνάει μέσα από τη δημιουργία ενός διαφορετικού, νέου εκπαιδευτικού συστήματος και δια βίου μάθησης, που απελευθερώνει τον μαθητή, τον φοιτητή, τους δασκάλους, τους καθηγητές, και περνά την έννοια της μάθησης, ως κάτι που δεν γίνεται απλά στα θρανία, αλλά καθημερινά, παντού και σε όλη τη διάρκεια της ζωής.
Μια εκπαιδευτική πολιτική, που δίνει στα παιδιά γερές βάσεις για να παλέψουν στη ζωή τους, να διεκδικήσουν με ίσους όρους την προσωπική τους ανάπτυξη, την ενεργή συμμετοχή μιας νέας γενιάς, της δικής τους γενιάς, στη διαμόρφωση της κοινωνίας και της Πολιτείας στην οποία θέλουν να ζουν.
Εγώ είχα την εμπειρία, δύο φορές ως Υπουργός Παιδείας, να γνωρίσω σε βάθος τις αδυναμίες, αλλά και τις δυνατότητες που έχει αυτό το κομμάτι της κοινωνίας μας. Μεγάλες δυνατότητες, αλλά και τεράστιες αβελτηρίες, αγκυλώσεις, δυσκολίες και αναχρονισμούς.
Οι αλλαγές στο χώρο της παιδείας απαιτούνται – και απαιτείται να είναι ουσιαστικές και βαθιές. Να αντιμετωπίζουν τόσο το χρόνιο ανορθολογισμό, που οδήγησε σε ουσιαστική διάλυση, αλλά και την ανατροπή ενός παιδαγωγικού μοντέλου, που πνέει πια τα λοίσθια. Ένα παιδαγωγικό μοντέλο, το οποίο πρέπει να αλλάξει, για το πώς μαθαίνει και τι μαθαίνει κάθε παιδί, που είναι βεβαίως και η ουσία του εκπαιδευτικού συστήματος.
Σήμερα, έχουμε ένα σύστημα ξένο προς τις ανάγκες των νέων, ξένο προς τις ανάγκες της κοινωνίας, ξένο προς τις ανάγκες της οικονομίας, ξένο προς τα μεγάλα ζητήματα που αντιμετωπίζει η σημερινή νέα γενιά. Και δεν είναι τυχαίο ότι αισθάνεται αποξενωμένος και από το χώρο της παιδείας ο ίδιος ο νέος. Γιατί το εκπαιδευτικό σύστημα θα έπρεπε να αντιμετωπίζει και να προετοιμάζει τη νέα γενιά για τις τεράστιες προκλήσεις της εποχής, την ψηφιακή εποχή, τις κλιματικές αλλαγές και τα «πράσινα» επαγγέλματα, για την παγκόσμια κοινότητα, στην οποία ο νέος και η νέα της πατρίδας μας θέλουμε να μπορούν να στέκονται ισότιμα, με πρωτοβουλία και περηφάνια.
Θέλουμε μια εκπαίδευση, που να δίνει όλα τα φόντα, όλη τη γνώση, ώστε να μπορεί να ανταγωνιστεί, σε μια δύσκολη και ανταγωνιστική παγκόσμια οικονομία, προωθώντας τις αξίες μας και τον πολιτισμό μας με ισότιμο και αποτελεσματικό τρόπο.
Η Ελλάδα έβαλε τις βάσεις για τη σύγχρονη παιδεία, τη διδασκαλία και τον πολιτισμό, αλλά ζούμε το παράδοξο να έχουμε ως χώρα μια παιδεία αναχρονιστική, που δεν ανταποκρίνεται στις ανάγκες της εποχής.
Αυτή είναι η πορεία που πρέπει να ανατρέψουμε, αντιμετωπίζοντας καταρχήν την ανάγκη να εξασφαλίσουμε σε όλα τα παιδιά, χωρίς εξαιρέσεις, ίσες δυνατότητες πρόσβασης και εξέλιξης σε ένα υψηλής ποιότητας δημόσιο εκπαιδευτικό σύστημα.
Αυτό βεβαίως σημαίνει ότι θα πρέπει να χτυπηθεί το τεράστιο κόστος, γιατί παρότι λέγεται «δωρεάν παιδεία», δεν είναι καθόλου δωρεάν για τις περισσότερες οικογένειες. Και μάλιστα, σε αυτή τη δύσκολη οικονομικά εποχή, είναι ακόμα μεγαλύτερη η ανάγκη να δώσουμε λύση σε ένα χρόνιο πρόβλημα, καθώς οι κοινωνικές δαπάνες, είτε είναι στην υγεία, είτε στην παιδεία, πέφτουν τελικά στις πλάτες των ελληνικών νοικοκυριών, της μεσαίας και της φτωχότερης τάξης στη χώρα μας.
Έχουμε μεγάλες αλλαγές να κάνουμε, σε μια εποχή όπου οι εξελίξεις τρέχουν με τεράστια ταχύτητα. Και το λέω αυτό, διότι δεν χρειάζεται παρά να δούμε τους δείκτες, να συγκρίνουμε – και εδώ, δυστυχώς – την πορεία της χώρας μας τα τελευταία χρόνια, και να δούμε πόσο έχουμε μείνει πίσω, σε σύγκριση με άλλες χώρες, και σε αυτό τον τομέα.
Οι δείκτες δείχνουν, δυστυχώς, ότι είμαστε πίσω στην καινοτομία, είμαστε πίσω στην αριστεία, στην ποιότητα, στην επιβράβευση, στην υποστήριξη αυτών που έχουν ανάγκη – έννοιες, που θα πρέπει να είναι ταυτόσημες με μια ποιοτική παιδεία, έχουν περίπου ξεχαστεί.
Είμαι πεισμένος ότι υπάρχει σήμερα η ωριμότητα, θα έλεγα η απαίτηση, για βαθιές αλλαγές στο χώρο της δημόσιας παιδείας. Και εδώ, χρειάζεται να δουλέψουμε συλλογικά.
Οι εκπαιδευτικοί, από τους οποίους ζητώ ποιότητα στη δουλειά τους, με μετρήσιμα αποτελέσματα, να μην φοβηθούν την αξιολόγηση, που θα μας βοηθήσει να στηρίξουμε και το εκπαιδευτικό τους έργο. Όμως, ζητώ και το σεβασμό τους στο γονιό και τον μαθητή, με τους οποίους η σχέση τους πρέπει να είναι ξεκάθαρη. Και θα πρέπει να μπορούν και αυτοί να συνδιαμορφώνουν σημαντικές προτεραιότητες σε τοπικό επίπεδο, για τις κατευθύνσεις και τις αδυναμίες ή τις δυνατότητες που έχει ο κάθε μαθητής.
Ζητώ από τους γονείς να πιστέψουν στη συμμετοχή τους, στην προσπάθεια της βελτίωσης του σχολικού εκπαιδευτικού μας συστήματος. Από τους μαθητές, ζητώ την πρωτοβουλία τους, την ελευθερία τους, τη σκέψη τους, την οργανωμένη τους προσπάθεια, για να μπορέσουμε να κάνουμε το σχολείο έναν χώρο προβληματισμού, αλλά και αντιμετώπισης αυτών των πολλών κοινωνικών προβλημάτων και ζητημάτων, που αντιμετωπίζει η σημερινή γενιά. Είναι φορείς αλλαγής, και γιατί είναι η νέα γενιά, και γιατί αντιμετωπίζει αυτή η γενιά τα μεγαλύτερα προβλήματα που αντιμετώπισε ποτέ η ανθρωπότητα.
Σήμερα, θα ανακοινωθεί το σχέδιο για τις παρεμβάσεις στην προσχολική, στην πρωτοβάθμια και τη δευτεροβάθμια εκπαίδευση, που θα προωθήσουμε από αύριο κιόλας.
Ξεκινούμε από το Δημοτικό σχολείο, που είναι η βάση όλων των αλλαγών. Ξεκινούμε από την πρωτοβάθμια και την προσχολική εκπαίδευση, που έχει τόση σημασία στη διαμόρφωση του χαρακτήρα και των δυνατοτήτων του κάθε ανθρώπου.
Θέτουμε ως απολύτως άμεσο στόχο – και δεν έχουμε περιθώριο να χάσουμε χρόνο – να πάμε στο καινοτόμο, αλλά και στο ψηφιακό σχολείο. Ένα ψηφιακό σχολείο, που δεν σημαίνει απλώς την εισαγωγή της ψηφιακής τεχνολογίας σε αυτό, αλλά τη δυνατότητα πρόσβασης κάθε πολίτη, κάθε μαθητή, κάθε δασκάλου, κάθε καθηγητή, κάθε εργαζόμενου, μέσα από το διαδίκτυο, σε ένα ψηφιακό σχολείο, με μαθήματα, με τα βιβλία σε ψηφιοποιημένη μορφή και με ανταλλαγή πρωτοβουλιών, γνώσης, ερωτήσεων, απαντήσεων ακόμα και αξιολογήσεων, που θα μπορούν να γίνουν μέσα από αυτή τη νέα διαδικασία.
Είναι ανάγκη να πάμε στη λογική των ηλεκτρονικών βιβλίων, στη χρήση του διαδικτύου για μια γνώση χωρίς σύνορα, για τη διαδραστική επικοινωνία των εκπαιδευτικών μεταξύ τους, αλλά και την επικοινωνία τού εκπαιδευτικού με τον μαθητή και του γονέα με το σχολείο. Όλα αυτά είναι προϋπόθεση, για να μπορέσουμε να αξιοποιήσουμε και να αναβαθμίσουμε το σημερινό σχολείο. Να ανοίξουμε το σχολείο στον τεράστιο πλούτο γνώσης, που είναι μια κοινοκτημοσύνη πια, σε παγκόσμιο επίπεδο. Και αυτό, το έχω θέσει από την πρώτη ημέρα στην πολιτική ηγεσία του Υπουργείου Παιδείας, και ξέρω ότι προχωρούν προς αυτή την κατεύθυνση.
Το εκπαιδευτικό μας σύστημα, από το νηπιαγωγείο μέχρι τις μεταπτυχιακές σπουδές, θα αποκτήσει ξανά και γρήγορα την αξιοπιστία και την αίγλη, που ταυτίστηκε ανά τους αιώνες με την ελληνική παιδεία.
Πολλές φορές, ακούω τη φράση «αυτά δεν γίνονται στη χώρα μας», «αυτά δεν αλλάζουν στην Ελλάδα, έτσι ήταν τόσα χρόνια, πώς θα αλλάξουν τώρα»; Ακριβώς αυτό είναι που αντιστρέφουμε εμείς. Αυτή είναι η διαφορά της δικής μας Κυβέρνησης – ότι φέρνουμε μια άλλη εμπιστοσύνη και αισιοδοξία, λέγοντας ότι ναι, μπορούμε να αλλάξουμε. Είτε είναι δύσκολες οι αποφάσεις, είτε είναι χρόνιες οι παθήσεις, εμείς είμαστε αποφασισμένοι να κάνουμε τις μεγάλες τομές.
Τώρα θα αλλάξουν, και τώρα θα αλλάξουν όλα. Δεν υπάρχει «δεν μπορώ» από κανέναν. Είναι η ώρα να αφήσουμε πίσω το συντηρητισμό, κάθε συντεχνιακή αντίληψη, κάθε νοοτροπία που λέει «έτσι μάθαμε, έτσι θα συνεχίσουμε, έτσι είμαστε», ουσιαστικά, παραδομένοι στη μοίρα μας.
Είναι ώρα να πάρουμε τις τύχες μας στα χέρια μας, και στον χώρο της παιδείας, όπως και σε τόσους άλλους χώρους τους οποίους συζητάμε, στην υγεία, στην κοινωνική πρόνοια, στα εργασιακά θέματα, στο πρόβλημα της ανεργίας, στην ανάπτυξη, στην πράσινη ανάπτυξη. Και βεβαίως, η παιδεία είναι η αιχμή του δόρατος αυτής της αλλαγής της νέας εποχής, διότι δίνει ακριβώς αυτά τα εργαλεία και αυτή την αυτοπεποίθηση στον άνθρωπο, στη νέα γενιά, για να γίνουν αυτές οι αλλαγές.
Εισήγηση της Υπουργού Παιδείας, Δια Βίου Μάθησης και Θρησκευμάτων, Άννας Διαμαντοπούλου.
Γ. Α. ΠΑΠΑΝΔΡΕΟΥ: Ευχαριστώ Άννα, για την παρουσίαση αυτού του προγράμματος. Πράγματι, είναι φιλόδοξο και είμαι σίγουρος ότι αυτό το πρόγραμμα θα μπορέσει να συμβάλει και στη διαβούλευση, αλλά και στην ευρύτερη στήριξη των αλλαγών που χρειάζονται.
Εισήγηση της Υφυπουργού Παιδείας, Δια Βίου Μάθησης και Θρησκευμάτων, Εύης Χριστοφιλοπούλου.
Γ. Α. ΠΑΠΑΝΔΡΕΟΥ: Ευχαριστώ Εύη και Άννα. Νομίζω ότι το φιλόδοξο είναι ακριβώς να φτιάξουμε το σχολείο που ανταποκρίνεται στις ανάγκες της εποχής. ‘Ένα μόνιμο κέντρο μάθησης, ανοιχτό για όλους, για όλες τις ηλικίες, καινοτόμο, για τις ανάγκες της ζωής, όχι μόνο της επιστήμης και του επαγγέλματος, αλλά και για την επιστήμη της καθημερινής ζωής, από την ελληνική διατροφή, τον οικογενειακό προγραμματισμό, τον αθλητισμό που είναι συνδεδεμένος με την υγεία, με την άσκηση, μέχρι τις τέχνες και τον πολιτισμό, την ανακύκλωση, την εξοικονόμηση ενέργειας και τα μεγάλα περιβαλλοντικά θέματα.
Τη δυνατότητα να επικοινωνεί και να κατανοεί τον άλλο πολιτισμό μέσα σε μια παγκόσμια κοινωνία. Τη δυνατότητα, αλλά και την αγάπη, η καθημερινή ζωή να είναι μία συνεχής έρευνα, μία καθημερινή ανακάλυψη, μία καινοτομία, κάτι το οποίο νομίζω δίνει ζωντάνια, αλλά είναι και απαίτηση των καιρών σε μια εποχή που αλλάζει τόσο γρήγορα, και κάνει το σχολείο ζωντανό, όχι αγγαρεία ή ξένο.
Εύχομαι καλή επιτυχία στις προσπάθειές σας.
