Σε εισαγωγικό μάθημα στη Βιολογία (μάθημα επιλογής) ρώτησα μαθητές της Γ’ Λυκείου απλές ερωτήσεις για το A.I.D.S. και την Ηπατίτιδα (τι είναι, πως μεταδίδονται και πως μπορούμε να προστατευτούμε). Ενδεικτικά επίσης στα διαλείμματα ρώτησα και άλλους μαθητές του σχολείου μου, του 1ου Επαγγελματικού Λυκείου Άνω Λιοσίων. Ως απαντήσεις εισέπραξα είτε σιωπή, είτε επιπόλαιες απόψεις ότι έχουμε κάνει εμβόλια κ.ά. και ελάχιστοι μαθητές έδωσαν μια πιο σωστή (αλλά ελλιπή) απάντηση από αυτά που είχαν ακούσει στην τηλεόραση ή από το περιβάλλον τους. Ενθαρρύνω τους συναδέλφους εκπαιδευτικούς να κάνουν το ίδιο, δειγματοληπτικά για να διαπιστώσουν την ανεπαρκή πληροφόρηση των μαθητών μας για τόσο σοβαρά ζητήματα, που όμως μπορεί να αποβούν επικίνδυνα για την ίδια τους τη ζωή. Ρωτήστε ενδεικτικά 100 νέους (μαθητές Λυκείου ή νέους που αποφοίτησαν ήδη): «Τι θα κάνετε αν δείτε ένα συνάνθρωπό σας αναίσθητο στο δρόμο;» ή «Σε τι βλάπτει η παχυσαρκία τον άνθρωπο;» ή «Πως θα αποφύγετε το διαβήτη; Το A.I.D.S.; Την ηπατίτιδα;» Οι τραγελαφικές απαντήσεις (δικαιολογημένα λόγω έλλειψης σχετικής εκπαίδευσης) θα σας κάνουν να σκεφτείτε σοβαρά για τη χρησιμότητα των μαθημάτων «AΓΩΓΗΣ ΥΓΕΙΑΣ» ΚΑΙ «ΠΡΩΤΩΝ ΒΟΗΘΕΙΩΝ» σε ΟΛΟΥΣ τους μαθητές.
Θα το πω ευθέως. Πέραν από τους κινδύνους μακροχρόνιας βλάβης της υγείας τους από ανθυγιεινές συμπεριφορές (κάπνισμα, χρήση ουσιών, κακή διατροφή, μη άσκηση κ.ά.), ΟΙ ΝΕΟΙ AΝΘΡΩΠΟΙ ΚΙΝΔΥΝΕΥΟΥΝ να προσβληθούν από A.I.D.S. και Ηπατίτιδα B και C κατά τη διάρκεια των πρώτων σεξουαλικών τους επαφών. Γιατί δεν διδάχθηκαν ως μαθητές επαρκώς στο σχολείο πώς να προστατευθούν. Δεν υπήρξε στο ωρολόγιο πρόγραμμα ούτε του Γυμνασίου, ούτε του Λυκείου έστω και μια ώρα για την «ΑΓΩΓΗ ΥΓΕΙΑΣ» σαν ΜΑΘΗΜΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ. Βέβαια γίνονται αρκετά προγράμματα Αγωγής Υγείας, αλλά θα δείτε αμέσως παρακάτω ότι αυτά ΠΟΤΕ δεν επαρκούν.
Αγαπητοί συνάδελφοι, η ΑΓΩΓΗ ΥΓΕΙΑΣ για ΟΛΟΥΣ τους μαθητές ΟΛΩΝ των σχολείων αποτελεί βασική συνιστώσα της Γενικής Παιδείας και επομένως είναι υποχρέωση του Σχολείου να την παρέχει συμβάλλοντας στην προσωπική ανάπτυξη και ολοκλήρωση των μαθητών. Η διδασκαλία της προστασίας της σωματικής και ψυχικής υγείας ήταν βασική συνιστώσα της Γενικής Παιδείας των αρχαίων Ελλήνων, θυμηθείτε το «Νους υγιής εν σώματι υγιεί».
Η ΑΓΩΓΗ ΥΓΕΙΑΣ σχετίζεται άμεσα με τη στάση ζωής που θα αναπτύξουν οι έφηβοι απέναντι στην υγιεινή διατροφή, τον αθλητισμό, το κάπνισμα, τα ναρκωτικά, τα άτομα με αναπηρίες, τα πυρηνικά, την προστασία του περιβάλλοντος, την εθελοντική αιμοδοσία κ.λπ. Το βιωματικό μάθημα θα δώσει την ευκαιρία της συζήτησης με τους εφήβους των τρόπων πρόληψης των κυριότερων νοσημάτων για τη διατήρηση της σωματικής και ψυχικής τους υγείας. Είναι θέμα ΑΓΩΓΗΣ ΥΓΕΙΑΣ πως θα αποφύγουμε τις περισσότερες νόσους που μαστίζουν την ανθρωπότητα και μάλιστα την απληροφόρητη νεολαία (το A.I.D.S., την Ηπατίτιδα, τα λοιπά Σεξουαλικώς Μεταδιδόμενα Νοσήματα, το Διαβήτη, τον Καρκίνο, τα Ατυχήματα κ.ά. θανατηφόρες νόσους). Τα προγράμματα Αγωγής Υγείας είναι πολύ σημαντικά, αλλά ΔΕΝ μπορούν να συμμετέχουν όλοι οι μαθητές και ΔΕΝ μπορούν να είναι τόσο πολλά σε κάθε σχολείο (όπως η πράξη έχει δείξει) ώστε ΟΛΑ τα παραπάνω θέματα να τίθενται για προβληματισμό σε ΟΛΟΥΣ τους μαθητές. Για παράδειγμα ένα πρόγραμμα για το ΑΛΚΟΟΛ, θα έπρεπε να γίνεται σε ΟΛΑ τα σχολεία, ΚΑΘΕ χρόνο και να συμμετέχουν ΟΛΟΙ οι μαθητές. Μπορεί να γίνει; Γίνεται; Προφανώς όχι. Ίσως να γίνεται ανά 2-3 χρόνια σε μια ομάδα μαθητών. Και ένας μαθητής δεν μπορεί να συμμετέχει σε πολλά προγράμματα λόγω έλλειψης χρόνου και φόρτου εργασίας. Ενώ είναι εφικτό να αφιερωθούν αρκετές ώρες για το αλκοόλ, το A.I.D.S., τα ναρκωτικά και όλα τα παραπάνω θέματα στα πλαίσια της «Αγωγής Υγείας» ως βιωματικού μαθήματος κάθε χρόνο για όλους τους μαθητές μιας τάξης.
Ενόψει της σχεδιαζόμενης βελτίωσης της εκπαιδευτικής διαδικασίας, ας αφιερώσουμε λίγο σχολικό χρόνο ΕΝΤΟΣ ΩΡΟΛΟΓΙΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ για το μάθημα της ΑΓΩΓΗΣ ΥΓΕΙΑΣ, και στο Γυμνάσιο (προτείνω στη Β’ τάξη Γυμνασίου) και οπωσδήποτε και στην Α’ Λυκείου και των Γενικών Λυκείων και των Επαγγελματικών Λυκείων, ανεξάρτητα από την Κατεύθυνση που θα επιλέξουν οι μαθητές. ΑΞΙΖΕΙ !!! για την ψυχική και σωματική υγεία των παιδιών μας. Προσωπικά προσπαθώ στα πλαίσια της διδασκαλίας μου άλλων μαθημάτων να εντάσσω τα παραπάνω θέματα συζήτησης και πληροφόρησης, και πάντα υπάρχει έντονο ενδιαφέρον για ενημέρωση και γόνιμος προβληματισμός, αλλά ο χρόνος αυτός ποτέ δεν είναι αρκετός.
Επίσης θεωρώ, ότι ΚΑΘΕ ΜΑΘΗΤΗΣ ΛΥΚΕΙΟΥ (ΓΕ.Λ., ΕΠΑ.Λ. ή ΕΠΑ.Σ.) ΘΑ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΔΙΔΑΣΚΕΤΑΙ εκτός από το μάθημα «AΓΩΓΗ ΥΓΕΙΑΣ» και το μάθημα «ΠΡΩΤΕΣ ΒΟΗΘΕΙΕΣ». Οι λόγοι της αναγκαιότητας αυτής της διδασκαλίας είναι προφανείς. Οι μαθητές κινούνται, τρέχουν, ταξιδεύουν, αθλούνται και εκτός σχολείου. Θα πρέπει να μπορούν να αντιμετωπίσουν ένα πιθανό κίνδυνο για την υγεία τους και τη ζωή τους ανά πάσα στιγμή καθώς και να προσφέρουν βοήθεια σε κάθε συνάνθρωπό τους, φίλο, συγγενή, άγνωστο, που έχει ανάγκη.
Πέραν επίσης από την τεράστια ωφέλεια για την υγεία και τη στάση ζωής των μαθητών, η διδασκαλία των παραπάνω μαθημάτων στο Γυμνάσιο και στην Α’ Τάξη των Λυκείων θα βοηθήσει τους μαθητές στην εξάσκηση από νωρίς στην επιστημονική σκέψη, στη λήψη αποφάσεων, στη διαμόρφωση της στάσης τους απέναντι στις ανθρωπιστικές αξίες, στην ευαισθητοποίησή τους στην προσφορά βοήθειας και στην απόκτηση πνευματικών και κοινωνικών δεξιοτήτων απαραίτητων σε κάθε σύγχρονο μορφωμένο άνθρωπο που θα τους ακολουθούν σε όλη τους τη ζωή. ΟΛΑ ΤΑ ΠΑΡΑΠΑΝΩ ΕΙΝΑΙ ΖΗΤΗΜΑΤΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ. Το σχολείο πρέπει να στοχεύει σε ανθρώπους μορφωμένους ολοκληρωμένους με αξίες και ιδανικά, και από τις σημαντικότερες και ευγενέστερες για μια πολιτισμένη κοινωνία αξίες είναι Η ΑΓΑΠΗ ΚΑΙ Η ΔΙΑΘΕΣΗ ΠΡΟΣΦΟΡΑΣ ΣΤΟΝ ΑΝΘΡΩΠΟ ΚΑΙ ΤΗΝ ΑΝΘΡΩΠΙΝΗ ΖΩΗ.
Ευχαριστώ για την προσοχή σας.
Γεώργιος Στάμος, Εκπαιδευτικός ΠΕ14.01, Γιατρός Βιοπαθολόγος, Σύμβουλος Επαγγελματικού Προσανατολισμού, 1ο ΕΠΑ.Λ. Άνω Λιοσίων g.stamos@yahoo.com, http://users.att.sch.gr/gestamos/ και http://gst2008.blogspot.com/
